Risicothema 1: 30 km/u wegen

De combinatie van het aandeel 30 km/u wegen met daartegenover de hoge risicocijfers, het relatief hoge aandeel slachtoffers, de beperkte kwaliteit van de inrichting en regelmatige, forse, snelheidsoverschrijdingen zorgt ervoor dat 30 km/u wegen als risicothema zijn aangemerkt.

Het aandeel 30 km/u wegen in de gemeente Gemert-Bakel is (30%). Dit is meer dan Deurne (24%) en minder dan in Sint Anthonis (16%). Om de afgelegde voertuigkilometers op 30 km/u wegen mee te nemen en zo o.a. ongevallen in het juiste perspectief te kunnen zetten kijken we naar het risicocijfer in het SPI-kompas. Het gemiddelde risicocijfer van de gemeente is 0.527. Het gemiddelde risicocijfer van de provincie Noord-Brabant is 0.394. Dit houdt in dat de kans op een ongeval op een gemiddelde 30 km/u weg in Gemert-Bakel, afgezet tegen het aantal afgelegde kilometers, ca. 25% hoger is dan op een gemiddelde weg in de provincie Noord-Brabant. Er zijn echter lokaal verschillen. Zo kent Gemert een risicocijfer van 0.793 (hoger dan het provinciaal gemiddelde) en is het 30 km/u risicocijfer van de overige gebieden niet zichtbaar. Reden hiervoor is dat het aantal ongevallen daar <1 per jaar is. Desondanks wordt er wel op de achtergrond een risicocijfer berekend en deze is hoger dan Gemert én het provinciaal gemiddelde.

Figuur 2: Risicocijfers 30 km/u wegen gemeente Gemert-Bakel

Door de gemeente is een globale vormtoets ingevuld om de kwaliteit van de inrichting en de balans tussen functie, vormgeving en gebruik op 30 km/u wegen en buurten in beeld te brengen. In deze vormtoets zijn 12 buurten opgenomen. Van deze 12 buurten scoren er 4 een ‘onvoldoende’ (4,5 of minder punten van de in totaal 8). Slechts 1 buurt scoort ‘goed’ (7 of 8 punten). De slechtst ingerichte buurten zijn:

  • Industrieterrein Scheiweg: score 2,5

  • Verspreide huizen Rooije Hoef: score 3

  • Gemert-Noord: score 4

  • Elsendorp: score 4,5

Naast de scores op buurtniveau zijn er ook specifieke (grijze) wegen gescoord. De wegen waar er het minst een balans is tussen vorm, functie en gebruik zijn:

  • Onze Lieve Vrouwestraat (Handel): score 4

  • Renseweg (De Mortel): score 4,5

  • Oude Molenweg (De Mortel): score 4,5

Kenmerkend aan de slecht ingerichte buurten en wegen zijn het ontbreken van snelheidsremmende maatregelen (m.u.v. de Oude Molenweg), een gesloten wegverharding (m.u.v. Gemert-Noord en de Renseweg), regelmatige overschrijdingen van de snelheidslimiet en een uitstraling van de weg die niet past bij de geldende maximum snelheid.

De V85 uit het SPI-kompas laat zien dat de snelheid op diverse 30 km/u wegen (fors) wordt overschreden, in bijna alle kernen, met een gemiddelde V85 van tussen de 40 en 50 km/u (zie ook: risicothema snelheid in het verkeer).

Gekeken naar de ongevallen (VIA 2014-2019) vindt 21% van het totaal aantal letselongevallen in de gemeente plaats op 30 km/u wegen. Dit is hoger dan bijvoorbeeld Deurne (8%), en dan Sint Anthonis (10%). De meeste letselongevallen, met uitzondering van de categorie ‘anders’, vallen in combinatie met de fiets (8) en de bromfiets (3). De overige vervoerswijzen kennen allemaal maximaal 2 letselslachtoffers. Er vallen meer letselongevallen op 30 km/u wegen op een wegvak (15) dan op een kruispunt (12). De meeste ongevallen vinden plaats in de kern Gemert, waar ook de meeste mensen wonen (dus de meeste interactie tussen verkeer is) én de meeste 30 km/u wegen zijn. Er zijn geen concentraties van ongevallen (>2 tussen 2014 en 2019) zichtbaar.

Figuur 3: Ongevallen op 30 km/u wegen gemeente Gemert-Bakel (VIA, 2014-2019)