Risicothema 3: Fiets

Fietsers zijn een risico in de gemeente Bergeijk vanwege het feit dat de bevolking in de gemeente groeiende is, niet alle fietspaden conform Duurzaam Veilig zijn ingericht en relatief veel slachtoffers met de fiets vallen.

Het inwonersaantal van de gemeente Bergeijk is groeiende en de prognose voor 2030 is dat dit aantal blijft groeien. Het kennisnetwerk SPV heeft als uitgangspunt dat elke inwoner een fietser is. Dat maakt dat het aantal fietsers in de gemeente Bergeijk toeneemt.

De kwaliteit van de inrichting van diverse fietspaden is bekend. Van de 17 fietspaden die zijn opgenomen in de vormtoets scoren er 4 een ‘onvoldoende’ (3,5 punt of minder), ten opzichte van een totaalaantal van 6 punten. Hierbij blijkt dat geen enkel fietspad dat is opgenomen in de vormtoets een ongelijkvloers of geregeld kruispunt heeft. Echter betreft maar 1 van de fietspaden geen vrijliggend fietspad. Daarnaast zijn vijf fietspaden fietssuggestiestroken, waarbij deze allen onvoldoende breed zijn. Naast de fietspaden is ook middels de vormtoets inzichtelijk welke 50 en 80 km/u wegen voorzien zijn van een vrijliggend fietspad. Van de 20 opgenomen 50 km/u wegen zijn er 10 voorzien van een vrijliggend fietspad en 5 beschikken over een fietssuggestiestrook. Van de 3 opgenomen 80 km/u wegen beschikt enkel de Sengelbroeksestraatover een vrijliggend fietspad. De Enderakkers heeft slechts op een klein deel fietsvoorzieningen en de Fressevenweg heeft geen fietsvoorzieningen.

Het percentage verkeersslachtoffers met de fiets in de periode 2015-2019 in Bergeijk (20%) en dit is daarmee na de personenauto het hoogste percentage. Dit percentage is vergelijkbaar met Reusel-De Mierden (21%) en hoger dan Bladel (12%).

De meeste fietsongevallen vallen op 50 km/u (9) en 60 km/u (8) wegen, waarbij 14 ongevallen binnen de bebouwde kom (7 op het wegvak en 7 op een kruispunt) en 11 buiten de bebouwde kom gebeuren. Buiten de bebouwde kom valt het grootste deel van de letselslachtoffers op wegvakken (8) ten opzichte van een kruispunt (4).

Meer dan de helft van de slachtoffers is 50+ (16 van de 26) en hiervan zijn 7 slachtoffers 70+. Kijkend naar de locatie van de ongevallen dan valt op dat de meeste ongevallen zich concentreren in en rondom de kern Bergeijk.

Figuur 2: Locaties fietsongevallen gemeente Bergeijk (VIA, 2014-2019)

Het aandeel fietsongevallen is in werkelijkheid altijd hoger omdat veel van deze ongevallen, met name enkelvoudig, niet (goed) worden geregistreerd. VeiligheidNL geeft meer inzicht in de fietsongevallen in Brabant, wat ook van toepassing is op de gemeente Bergeijk:

  • Kinderen: 27% botsing met voertuig, waarvan 18% met een rijdende fiets. 73% enkelvoudig. 12% oorzaak gedrag ander, 11% door de toestand van de weg, 18% weersomstandigheden, 46% eigen gedrag en 19% zelf afgeleid.

  • Jongeren: 50% botsing met voertuig, waarvan 19% met fiets en 18% met auto. 42% enkelvoudig. 46% gedrag van een ander, 38% eigen gedrag, 23% zelf afgeleid, 3% alcohol, 7% weersomstandigheden en 40% toestand van de weg

  • Volwassenen: 70% enkelvoudig, 25% botsing met voertuig waarvan 6% met fiets en 10% met auto. 36% door gedrag ander, 39% eigen gedrag, 17% zelf afgeleid, 13% conditie waarvan 8% alcohol, 22% weersomstandigheden en 43% toestand van de weg.

  • Senioren: 67% enkelvoudig, 26% botsing met voertuig waarvan 14% met auto en 7% met fiets. 31% gedrag ander, 45% eigen gedrag, 12% zelf afgeleid, 12% conditie, 14% weersomstandigheden en 26% toestand van de weg.

  • Racefietsers: 42% enkelvoudig, 46% botsing met voertuig, waarvan 23% met wielrenner en 14% auto. 49% gedrag ander, 32% eigen gedrag, 8% afgeleid, 23% weersomstandigheden en 35% toestand van de weg

Wat betreft lichtvoering van fietsers (I&W, 2018) is voor Roosendaal, in het onderzoek de enige Brabantse gemeente, bekend dat circa 66% van de fietsers hier voor- en achterlicht voert. Dit is tevens het landelijk gemiddelde. Het is aannemelijk dat het percentage voor Bergeijk rond het landelijk gemiddelde ligt. Gekeken naar doelgroepen dan zien we dat 54% van de jongeren tot 18 jaar voert licht, tegenover 84% van de 50-plussers. Lichtvoering is dus een aandachtspunt voor de gemeente Bergeijk, met name onder jongeren.