Risicothema 3: Fiets

Fietsers zijn een risico in de gemeente Oirschot vanwege het grote aandeel in aantallen én slachtoffers in combinatie met de beperkte inrichting van fietsvoorzieningen in het buitengebied. Daarnaast is de gemeente voornemens te investeren in het fietsgebruik waardoor er ook meer fietsers zullen komen.

Het inwonersaantal van de gemeente Oirschot is groeiende, ook volgens prognose 2030. Het kennisnetwerk SPV heeft als uitgangspunt dat elke inwoner een fietser is. Daarnaast is de gemeente van plan om het fietsgebruik in de gemeente de komende jaren te stimuleren. Dat maakt dat het aantal fietsers in de gemeente Oirschot de komende jaren toeneemt. De bestaande fietsinfrastructuur, zoals deze beoordeeld is in de vormtoets, is naar behoren. Er is alleen nog ruimte voor verbetering door het weghalen van obstakels op de fietspaden. Daarnaast wordt er binnen de gemeente Oirschot gekeken om de fietsinfrastructuur uit te breiden.

Het aandeel letselslachtoffers op de fiets in Oirschot is 16% en daarmee na de personenauto (31%) het hoogste percentage. Dit percentage is hoger dan in Eersel (13%) en Bladel (12%). De meeste fietsongevallen vallen buiten de bebouwde kom (63%), dit is opvallend in vergelijking met andere gemeenten. Daarnaast gebeuren ook de meeste ongevallen op de wegvakken in plaats van op de kruispunten, dit is opvallend in vergelijking met andere wegtype. We zien dit vaker in het buitengebied. Doordat hier minder kruisend verkeer is en er hard wordt gereden op de smalle en wegen, vormen juist de wegvakken een risico voor fietsers.

Figuur 3: Locaties fietsongevallen gemeente Oirschot (VIA, 2014-2019)

De meeste fietsongevallen gebeuren buiten de bebouwde kom (18 t.o.v. 9 binnen de bebouwde kom). De fietsslachtoffers die binnen de bebouwde kom vallen, concentreren zich voornamelijk rondom het centrum van Oirschot. Verder zien we concentraties (zowel binnen als buiten de bebouwde kom) op de Kempenweg. De meeste letselslachtoffers op de fiets vallen in de leeftijdscategorie 60+ (39%). Meer dan de helft van de fietsslachoffers is 50+ (13 van de 23). Daarnaast zien we ook opvallend genoeg nog 3 kinderen onder de 15 jaar onder de slachtoffers.

Het aandeel fietsongevallen is in werkelijkheid altijd hoger omdat veel van deze ongevallen, met name enkelvoudig, niet (goed) worden geregistreerd. VeiligheidNL geeft meer inzicht in de fietsongevallen in Brabant, wat ook van toepassing is op de gemeente Oirschot:

  • Kinderen: 27% botsing met voertuig, waarvan 18% met een rijdende fiets. 73% enkelvoudig. 12% oorzaak gedrag ander, 11% door de toestand van de weg, 18% weersomstandigheden, 46% eigen gedrag en 19% zelf afgeleid.

  • Jongeren: 50% botsing met voertuig, waarvan 19% met fiets en 18% met auto. 42% enkelvoudig. 46% gedrag van een ander, 38% eigen gedrag, 23% zelf afgeleid, 3% alcohol, 7% weersomstandigheden en 40% toestand van de weg

  • Volwassenen: 70% enkelvoudig, 25% botsing met voertuig waarvan 6% met fiets en 10% met auto. 36% door gedrag ander, 39% eigen gedrag, 17% zelf afgeleid, 13% conditie waarvan 8% alcohol, 22% weersomstandigheden en 43% toestand van de weg.

  • Senioren: 67% enkelvoudig, 26% botsing met voertuig waarvan 14% met auto en 7% met fiets. 31% gedrag ander, 45% eigen gedrag, 12% zelf afgeleid, 12% conditie, 14% weersomstandigheden en 26% toestand van de weg.

  • Racefietsers: 42% enkelvoudig, 46% botsing met voertuig, waarvan 23% met wielrenner en 14% auto. 49% gedrag ander, 32% eigen gedrag, 8% afgeleid, 23% weersomstandigheden en 35% toestand van de weg

Wat betreft lichtvoering van fietsers (I&W, 2018) is op landelijk niveau bekend dat circa 66% van de fietsers hier voor- en achterlicht voert. Met alle waarschijnlijkheid is dat het percentage voor Oirschot vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde. Gekeken naar doelgroepen dan zien we dat 54% van de jongeren tot 18 jaar voert licht, tegenover 84% van de 50-plussers. Lichtvoering is dus een aandachtspunt voor de gemeente Oirschot, met name onder jongeren.