Risicothema 6: Oudere (e-)fietser

Vanwege de groeiende groep ouderen in bevolkingsopbouw en in deelname aan het verkeer, in combinatie met het aandeel aan slachtoffers op de fiets en het gebruik van de e-bike als nieuwe vervoermiddel, wordt deze groep kwetsbare en onervaren verkeersdeelnemers als risico aangemerkt.

Het aandeel 60-69 jarige (van 13% naar 14%) en het aandeel 70-plussers (van 11% naar 13%) in de gemeente Gemert-Bakel is in de periode 2015-2019 toegenomen, waardoor het totaal aandeel ouderen is toegenomen tot 27%. Dit aandeel ligt redelijk gelijk met Deurne (14% en 14%).

Kijkend naar het aandeel 65-plussers (CBS-leeftijdscategorie) dan betreft dit 17% in de gemeente, waarbij het aandeel in Gemert-Centrum (28%), Gemert-Noord (27%), Handel (24%) en Bakel (23%) hoger ligt en hier dus relatief gezien meer ouderen wonen.

De landelijke trend is dat ouderen steeds langer mobiel blijven en dat ouderen steeds meer gebruik maken van ‘nieuwe’ vervoermiddelen zoals de elektrische fiets en de speed-pedelec. De landelijke trend laat zien dat er een forse toename is van het bezit en gebruik van de e-bike (ANWB, 2020). De verwachting is dat deze trend zich doorzet in de komende jaren en daarmee een steeds groter onderdeel uit gaat maken van het fietssysteem in Nederland en de gemeente Gemert-Bakel. Ook de extra inspanning die de gemeente de komende jaren gaat leveren op het aantrekken van meer recreatief fietsverkeer in het buitengebied kan leiden tot meer oudere (e-)fietsers in de gemeente. De onervarenheid van de ouderen met deze nieuwe vervoermiddelen kan risico’s veroorzaken in het verkeer.

De opkomst van de e-bike en speed-pedelecs zijn enkele van de ontwikkelingen die ervoor zorgen dat het steeds drukker wordt op de fietspaden en dat de kans op een ongeval groter wordt. Zo neemt het aantal voertuigsoorten die van dezelfde ruimte als de fiets gebruik maken toe en ook blijven ouderen steeds langer als fietser aan het verkeer deelnemen. Bovendien zijn er grote verschillen in massa, breedte en snelheid van al die verschillende vervoermiddelen die van het fietspad gebruik maken.

Kijkend naar de verkeersslachtoffers in de gemeente Gemert-Bakel dan valt ca. 50% van alle slachtoffers in de leeftijdscategorie 60+ met de fiets/e-bike. Specifiek kijkend naar fiets- en e-bike ongevallen betreft 50% van de fietsslachtoffers (12 van de 24) iemand van 60 jaar of ouder, 33% is 70+. Op de E-bike is 75% 60 jaar of ouder (3 van de 4). De meeste slachtoffers in deze leeftijdscategorie vallen binnen de bebouwde kom, op wegen met een maximum snelheid van 50 km/u.